Phẫu thuật cột sống bằng robot, còn được gọi cụ thể là phẫu thuật cột sống có sự hỗ trợ của robot, là một công nghệ mới nổi liên quan đến việc sử dụng robot để hỗ trợ trong các thủ thuật phẫu thuật trên cột sống.
Mục lục:
Những điều cần biết về phẫu thuật cột sống bằng Robot
Phẫu thuật Cột sống bằng Robot: ưu điểm và nhược điểm
Hiểu đúng về phẫu thuật cột sống bằng Robot
Phẫu thuật cột sống bằng robot có thể là được thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu hoặc mổ mở, trong đó cánh tay robot hỗ trợ bác sĩ phẫu thuật thực hiện ca mổ. Mục tiêu của loại phẫu thuật chuyên biệt này là cải thiện độ chính xác của ca phẫu thuật, với nguy cơ biến chứng giảm và thời gian phục hồi nhanh hơn cho bệnh nhân.
Sự khác biệt chính giữa phẫu thuật cột sống truyền thống và phẫu thuật cột sống bằng robot là phương pháp truyền thống được “thao tác trực tiếp”- bác sĩ phẫu thuật sử dụng tay và dụng cụ của mình để tiếp cận, chỉnh nắn và cố định cột sống, nhưng trong phẫu thuật bằng robot, thủ thuật được thực hiện bởi robot, dưới sự hướng dẫn của bác sĩ phẫu thuật.
Một quan niệm sai lầm phổ biến về phẫu thuật cột sống bằng robot là robot tự thực hiện ca phẫu thuật – điều này không đúng. Cánh tay robot không thể tự di chuyển; phẫu thuật viên lập trình sẵn cho robot và điều khiển mọi chuyển động của cánh tay robot bằng một bảng điều khiển được kết nối với thiết bị của robot.
Các loại robot được sử dụng trong phẫu thuật cột sống
Robot phẫu thuật có thể được chia thành hai loại:
- Hệ thống phẫu thuật từ xa (Tele-surgical systems) : Các robot này có một trạm chỉ huy từ đó bác sĩ phẫu thuật điều khiển chuyển động của máy. Bác sĩ phẫu thuật không ở gần robot trong thiết lập này mà kiểm soát mọi chuyển động của máy từ xa.
- Hệ thống điều khiển giám sát (Supervisory controlled systems) : Các robot này được lập trình sẵn, nghĩa là các chuyển động được robot thực hiện, nhưng chúng được thực hiện dưới sự giám sát và kiểm soát chặt chẽ của bác sĩ phẫu thuật.
Các loại phẫu thuật cột sống được thực hiện với sự hỗ trợ của robot
- Cố định cột sống (Spinal fusion) : Các công cụ robot có thể hỗ trợ đặt vít chân cung và các dụng cụ cột sống khác trong phẫu thuật cố định cột sống. Với việc sử dụng hình ảnh thời gian thực và mô hình 3-D của cột sống bệnh nhân, robot có thể giúp phẫu thuật viên xác định đường đi và độ sâu tối ưu của vít, giảm nguy cơ biến chứng, chẳng hạn như đặt vít không chính xác và nhiễm trùng sau phẫu thuật.
- Cắt đĩa đệm (Discectomy): Công nghệ robot có thể hỗ trợ phẫu thuật loại bỏ một phần hoặc toàn bộ đĩa đệm bị thoát vị.
- Tạo hình đốt sống (Vertebroplasty) : Quá trình bơm cemment có hỗ trợ robot trong các thủ thuật tạo hình thân đốt sống (thủ thuật để ổn định gãy xương đốt sống do lún xẹp) có thể giảm tỷ lệ rò rỉ và giảm thiểu thời gian tiếp xúc với bức xạ trong suốt quá trình thực hiện.
- Phẫu thuật vẹo cột sống (Scoliosis surgery) : Công nghệ robot có thể giúp quá trình chỉnh vẹo và đặt dụng cụ cột sống an toàn hơn, ít xâm lấn hơn, chính xác hơn.
Không phải tất cả các phẫu thuật cột sống đều có thể được thực hiện với sự hỗ trợ của robot. Một phẫu thuật viên có chuyên môn về phẫu thuật cột sống bằng robot có thể giúp xác định liệu tình trạng bệnh lý của bệnh nhân có thể điều trị bằng phẫu thuật robot hay không sau khi cân nhắc kỹ lưỡng các rủi ro và lợi ích tiềm ẩn.
Phẫu thuật cột sống bằng robot hoạt động như thế nào: Các bước trong giai đoạn lập kế hoạch
Trong giai đoạn lập kế hoạch, bác sĩ phẫu thuật đầu tiên tạo ra một mô hình 3D của cột sống bệnh nhân bằng cách sử dụng các hình ảnh chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc hình ảnh cộng hưởng từ (MRI). Sau đó, phẫu thuật viên tải mô hình 3D này vào hệ thống robot. Robot đánh giá mô hình để tái tạo trường phẫu thuật và độc lập thiết lập mô phỏng từng cấu trúc của cột sống bệnh nhân.
Tùy thuộc vào tình trạng được điều trị và kinh nghiệm của ê-kíp phẫu thuật viên, quá trình có thể được thực hiện dưới dạng thủ thuật nội trú hoặc ngoại trú.
- Đối với phẫu thuật nội trú, bệnh nhân được yêu cầu ở lại bệnh viện từ 1-4 ngày sau phẫu thuật để theo dõi quá trình hồi phục và quản lý bất kỳ biến chứng tiềm ẩn nào.
- Đối với phẫu thuật ngoại trú, bệnh nhân có thể về nhà ngay trong ngày phẫu thuật.
Các ca phẫu thuật mở, chẳng hạn như một số ca cố định cột sống đa tầng hoặc phẫu thuật gù vẹo, thời gian nằm viện phụ thuộc vào loại và độ phức tạp của ca phẫu thuật. Các phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, chẳng hạn như cắt đĩa đệm, bệnh nhân có thể về trong ngày.
Quy trình phẫu thuật
Bệnh nhân thường không được ăn uống trong 6 giờ trước khi làm thủ thuật. Thủ thuật bắt đầu bằng việc bệnh nhân được gây mê (các thủ thuật phức tạp và phẫu thuật mở yêu cầu gây mê toàn thân).
- Phẫu thuật viên thực hiện một vài vết rạch nhỏ ở lưng bệnh nhân.
- Hệ thống hướng dẫn bằng robot được đặt ở vị trí phẫu thuật.
- Cánh tay robot (do bác sĩ phẫu thuật điều khiển) được trang bị camera và dụng cụ phẫu thuật được đưa qua các vết rạch nhỏ ở lưng bệnh nhân.
- Phẫu viên thuật sử dụng cánh tay robot để điều khiển dụng cụ và thực hiện ca phẫu thuật.
- Trong suốt quá trình phẫu thuật, hệ thống hướng dẫn bằng robot cung cấp hình ảnh thời gian thực của cột sống bệnh nhân, cho phép phẫu thuật viên hình dung vị trí phẫu thuật rõ ràng và chính xác.
Sau khi phẫu thuật hoàn tất, các dụng cụ phẫu thuật được lấy ra và các vết rạch nhỏ được khâu lại. Bệnh nhân sau đó được chuyển đến khu vực hồi sức nơi các dấu hiệu sinh tồn được theo dõi.
Phục hồi sau phẫu thuật cột sống bằng robot
Tốc độ và thời gian hồi phục sau phẫu thuật có hỗ trợ robot phụ thuộc vào độ phức tạp của thủ thuật. Các loại phẫu thuật cố định cột sống đa tầng có thể mất nhiều thời gian hơn để hồi phục so với phẫu thuật cắt đĩa đệm.
- Điều gì xảy ra khi thuốc gây mê hết tác dụng : Sau khi tác dụng của thuốc gây mê hết, hầu hết bệnh nhân đều cảm thấy đau và buồn ngủ ở một mức độ nhất định. Thuốc giảm đau tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp được dùng ban đầu, và khi mức độ đau giảm, thuốc uống sẽ được bắt đầu chỉ định.
- Chăm sóc vị trí phẫu thuật như thế nào : Vị trí vết mổ cần được làm sạch hàng ngày và kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng. Khuyến nghị tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn của bác sĩ phẫu thuật ít nhất trong hai tuần đầu sau phẫu thuật.
- Khi nào có thể đi bộ hoặc di chuyển : Việc đi bộ được khuyến khích càng sớm càng tốt. Bệnh nhân làm việc với các nhà vật lý trị liệu và chuyên gia trị liệu vận động để được hướng dẫn những cách an toàn nhất để đi bộ, mặc quần áo, ngồi, đứng và tham gia vào các hoạt động khác mà không gây thêm căng thẳng cho lưng. Ngay cả việc ra khỏi giường cũng yêu cầu một kỹ thuật đặc biệt – được gọi là lăn khúc gỗ – để tránh vặn cột sống.
Bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào xuất hiện trong giai đoạn hồi phục phải được thảo luận với bác sĩ phẫu thuật càng sớm càng tốt.
Tương lai của phẫu thuật cột sống bằng robot
Phẫu thuật có hỗ trợ robot đã được mô tả là một công nghệ hỗ trợ (có nghĩa là nó giúp bác sĩ phẫu thuật thực hiện phẫu thuật tốt hơn. Công nghệ robot trong phẫu thuật có thể hữu ích theo nhiều cách, bao gồm lập kế hoạch trước phẫu thuật, tính toán căn chỉnh tự động chính xác.
Với chi phí cao hiện tại, khả năng của robot sẽ cần mở rộng ra ngoài việc đặt vít chân cung trong phẫu thuật cố định. Cần nghiên cứu thêm để khám phá khả năng của robot trong phẫu thuật cột sống bao gồm: hỗ trợ giải ép tủy sống và dây thần kinh, thay thế đĩa đệm và thân đốt sống, loại bỏ khối u…
