Theo báo cáo của Bộ y tế Việt Nam, ước tính có 39% nam giới trên 15 tuổi hiện đang hút thuốc. Đau lưng dưới là một trong những tình trạng có liên quan chặt chẽ đến việc hút thuốc.
Những phát hiện cụ thể trong nghiên cứu cho thấy:
- Hút thuốc càng thường xuyên thì nguy cơ đau lưng càng cao
- Người hút thuốc bị đau lưng dưới cũng có xu hướng bị đau ở chân, thường lan xuống dưới đầu gối
Hút thuốc có thể làm thay đổi mức độ trao đổi chất dinh dưỡng, chẳng hạn như cholesterol và vitamin, trong máu và hoạt động của các cơ quan, chẳng hạn như tim và phổi. Mặc dù những thay đổi về chuyển hóa này có thể giúp giải thích mối liên hệ giữa hút thuốc và thoái hóa cột sống, nhưng tới này chúng ta vẫn chưa rõ cơ chế chính xác vấn đề này.
Hút thuốc làm thay đổi lưu lượng máu và có thể dẫn đến đau lưng
Hậu quả của việc hút thuốc có thể gián tiếp góp phần vào việc phát triển của các vấn đề thoái hóa cột sống thắt lưng. Những hậu quả này bao gồm nhưng không giới hạn các yếu tố sau:
- Tăng huyết áp: Tiền sử hút thuốc lá làm suy yếu khả năng điều hòa huyết áp của nội, gây tăng huyết áp ở một số cá nhân.
- Cholesterol trong máu cao bất thường: Nồng độ cholesterol cao, còn được gọi là tăng lipid máu, có thể không được phát hiện nhưng làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.
- Xơ vữa động mạch, hoặc hẹp động mạch: Xơ vữa động mạch trở nên trầm trọng hơn do tăng huyết áp và nồng độ cholesterol bất thường. Xơ vữa động mạch làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan và mô và có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ. Xơ vữa động mạch ở động mạch chủ (động mạch chính của tim) và thiếu máu cục bộ ở chân từ lâu đã được coi là nguyên nhân tiềm ẩn gây đau lưng dưới và thoái hóa đĩa đệm.
Hút thuốc thụ động, hút thuốc lào, hút shisha… cũng góp phần gây ra huyết áp và cholesterol bất thường. Sự kết hợp giữa hút thuốc lá và hút thuốc lào có thể làm tăng mức cholesterol cao hơn so với từng loại hút thuốc riêng lẻ.
Hút thuốc làm suy yếu chức năng của cột sống
Hút thuốc làm giảm hàm lượng chất dinh dưỡng trong máu được đưa đến các đĩa đệm và khớp cột sống. Các nghiên cứu đã đưa ra kết luận về việc liệu những tác động sau đây của việc hút thuốc có đóng vai trò trong chứng đau lưng bao gồm:
- Thiếu vitamin D: Hút thuốc làm thay đổi tốc độ sản xuất vitamin D, lượng vitamin D lưu thông trong máu và số lượng thụ thể vitamin D. Dần dần, những tác động này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt vitamin D. Thiếu hụt vitamin D ở mức độ vừa phải có khả năng làm giảm mật độ xương, góp phần gây ra tình trạng gãy xương. Mối liên quan giữa tình trạng thiếu hụt vitamin D và chứng đau lưng dưới đã được xác định rõ ràng, nhưng có thể chỉ tồn tại ở một số nhóm phụ nhất định như phụ nữ dưới 60 tuổi hoặc những người bị thiếu hụt vitamin D nghiêm trọng.
- Thiếu vitamin C: Người hút thuốc thường chuyển hóa vitamin C nhanh hơn và có nồng độ vitamin C trong máu thấp hơn do quá trình chuyển hóa nhanh. Mặc dù vitamin C là một yếu tố được quan tâm trong nghiên cứu về chứng đau lưng dưới, nhưng tình trạng thiếu hụt vitamin C không giải thích được mối liên hệ giữa việc hút thuốc và chứng đau lưng.
Cần có thêm nhiều nghiên cứu để khám phá những cách có thể khiến việc hút thuốc dẫn đến các cơn đau lưng kéo dài và thường xuyên hơn. Các phương pháp điều trị có mục tiêu, chẳng hạn như bổ sung vitamin C, có thể được điều chỉnh cho những người hiện tại hoặc đã từng hút thuốc bị đau lưng hoặc có nguy cơ bị đau lưng, sau khi hiểu rõ hơn về mối liên quan này.
Hút thuốc thúc đẩy sự phát triển của chứng đau lưng mãn tính
Hút thuốc cũng có một số tác động nhất định đến mạch máu não. Đau lưng có nhiều khả năng trở thành mãn tính ở những người hút thuốc, có thể là do sự kết hợp của các vùng cụ thể của não – nhân accumbens và vỏ não trước. Các vùng não này được biết đến với vai trò trong nhiều chức năng nhận thức, chẳng hạn như hưng phấn, nghiện và hình thành thói quen. Mối liên hệ giữa các vùng não này yếu đi sau khi cai thuốc.
Đau lưng sau khi cai thuốc
Thói quen hút thuốc là một trở ngại quan trọng cần vượt qua và cai thuốc mang lại hiệu quả là giảm nguy cơ đau lưng.
Những người từng hút thuốc hàng ngày có thể bị đau toàn thân, bao gồm đau lưng, kéo dài hoặc bắt đầu sau khi cai thuốc. Sau khi cai thuốc, tình trạng cai nicotine khiến mức serotonin trong não giảm xuống. Với mức serotonin thấp hơn, độ nhạy cảm với cơn đau tăng lên. Những người hút thuốc bị đau mãn tính có thể được khuyên nên bỏ thuốc dần dần hoặc làm giảm các triệu chứng cai thuốc bằng miếng dán nicotine.
Có thể giảm tác động thần kinh và mạch máu của việc hút thuốc lên lưng bằng cách bỏ thuốc, nhưng không thể đảo ngược hoàn toàn. Cả những người hiện tại và trước đây hút thuốc đều có nguy cơ mắc nhiều tình trạng, bao gồm đau lưng dưới và bệnh thoái hóa đĩa đệm, do tác động kéo dài của việc hút thuốc.
Hút thuốc và đau lưng dưới ở một số nhóm nhất định
Các yếu tố như tuổi tác, giới tính và tiền sử bệnh về cột sống có thể làm gia tăng tác động của việc hút thuốc lên cột sống. Các nghiên cứu trên hàng trăm cá nhân đã hỗ trợ những phát hiện sau:
- Thanh thiếu niên hút thuốc có khả năng bị đau lưng dưới cao gấp 2,4 lần so với thanh thiếu niên không hút thuốc.
- Người lớn hút thuốc có khả năng bị đau lưng dưới cao hơn khoảng 30% so với người lớn không hút thuốc.
- Nam giới hút thuốc có nguy cơ bị đau lưng dưới cao hơn 18%, nguy cơ thoái hóa đĩa đệm cao hơn 25%, nguy cơ mất ổn định cột sống cao hơn 33%, nguy cơ trượt đốt sống cao hơn 49% và nguy cơ hẹp ống sống cao hơn 52% so với nam giới không hút thuốc.
- Phụ nữ hút thuốc có nguy cơ bị đau lưng mãn tính cao hơn 50% so với phụ nữ không bao giờ hút thuốc.
- Người hút thuốc có tiền sử vẹo cột sống vô căn ở tuổi vị thành niên có nguy cơ bị đau lưng cao hơn người hút thuốc không mắc tình trạng này.
Cả đau lưng và đau chi dưới liên quan những người đã từng hút thuốc so với những người hiện đang hút thuốc là ít hơn, vì vậy việc cai thuốc có thể làm giảm đau lưng và cũng có thể cải thiện kết quả sau phẫu thuật lưng.
