Thường Chuyên gia y tế sẽ căn cứ vào ba bước để chẩn đoán thoát vị đĩa đệm thắt lưng (lưng dưới) cho Anh Chị: tiền sử bệnh, thăm khám cận lâm sàng và – khi cần thiết – các xét nghiệm chẩn đoán nâng cao. Một loạt các đánh giá sức khỏe đơn giản, chẳng hạn như bài kiểm tra nâng chân thẳng, cho phép bác sĩ xác định liệu thoát vị đĩa đệm có phải là nguyên nhân gây đau hay không và vị trí của nó.
Mục lục:
Thoát vị đĩa đệm, chèn ép dây thần kinh, phồng đĩa đệm là gì?
Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm Cột sống thắt lưng
Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm so với bệnh thoái hóa đĩa đệm
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán thoát vị đĩa đệm. Chỉ định này được xem xét khi khám lâm sàng không đưa ra được chẩn đoán rõ ràng. Hình ảnh MRI cũng có thể giúp loại trừ các nguyên nhân gây đau không phải do cột sống. Các kỹ thuật thăm khám khác như đánh giá chức năng dẫn truyền thần kinh (đo điện cơ – EMG) được chỉ định để xác định mức độ nghiêm trọng của tổn thương các rễ thần kinh và vị trí của nó.
Những điều cần lưu ý khi đi khám bác sĩ để điều trị thoát vị đĩa đệm
Đánh giá lâm sàng ban đầu được thiết kế để đánh giá nguyên nhân và vị trí của cơn đau, đồng thời quan sát những thay đổi về phản xạ, cảm giác, sức mạnh cơ hoặc phạm vi chuyển động.
1. Xem xét tiền sử bệnh
Trong quá trình Bác sĩ thăm khám, các câu hỏi cụ thể Anh Chị sẽ được hỏi để tìm hiểu bản chất của các triệu chứng, có thể bao gồm:
- Khởi phát cơn đau và các triệu chứng khác, chẳng hạn như tê hoặc yếu
- Loại, bản chất và thời gian đau, chẳng hạn như đau cục bộ (khu trú tại 1 vùng) hay lan tỏa, đau nhói hay âm ỉ, liên tục hay ngắt quãng
- Có bất kỳ tiền sử chấn thương nào ở vùng lưng hoặc vùng hông
- Các hoạt động làm trầm trọng thêm các triệu chứng hoặc giúp cải thiện các triệu chứng
- Bất kỳ thay đổi nào về chức năng bàng quang hoặc ruột. ( tiêu hóa )
Việc trao đổi rõ ràng về các triệu chứng với càng nhiều thông tin chi tiết càng tốt và sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.
Bất kỳ kinh nghiệm nào về chứng trầm cảm hoặc lo âu của Anh Chị cũng nên được đưa vào thảo luận, vì thông tin này hữu ích trong việc lập kế hoạch điều trị.
2. Những bài kiểm tra chức năng và thăm khám lâm sàng cơ bản.
Anh Chị cảm thấy đau lưng dưới bùng phát trong khi thực hiện bài kiểm tra nâng chân thẳng cho thấy dây thần kinh thắt lưng bị chèn ép.
Mục tiêu của khám lâm sàn bao gồm kiểm tra để đánh giá sức mạnh của phần lưng dưới và chân.
- Khám da: Bác sĩ kiểm tra da ở phần lưng dưới để tìm các dấu hiệu và triệu chứng viêm, kết cấu hoặc hình dạng bất thường hoặc vùng da dễ nhạy cảm khi bị chạm vào.
- Khám cột sống thắt lưng: Kiểm tra các tư thế đứng và ngồi của Anh Chị được đánh giá cùng với việc kiểm tra phạm vi chuyển động khi cúi, ưỡn về phía trước, phía sau và trong quá trình xoay cột sống.
- Các khớp xung quanh khác: chẳng hạn như khớp hông và khớp cùng chậu (SI), cũng được đánh giá.
- Kiểm tra nâng chân thẳng: Trong phần khám này, bệnh nhân nằm ngửa và bác sĩ hỗ trợ nâng chân có triệu chứng đau mà không cần uốn cong. Nếu chuyển động này gây ra hoặc làm nặng thêm cơn đau ở chân được nâng lên, điều đó cho thấy rễ thần kinh tọa bị kích thích hoặc chèn ép. Xét nghiệm này đặc biệt hữu ích trong việc chẩn đoán thoát vị đĩa đệm thắt lưng L4-L5 và đoạn cột sống L5-S1.
Xét nghiệm chân thẳng cũng được gọi là nghiệm pháp Lasèque.
- Xét nghiệm chân thẳng bắt chéo: Xét nghiệm này là một biến thể của xét nghiệm nâng chân thẳng và bao gồm việc nâng chân không có triệu chứng đau. Nếu việc nâng chân này gây đau ở chân đối diện (không nâng), thì điều đó cho thấy rễ thần kinh tọa bị kích thích hoặc chèn ép. Xét nghiệm này cũng có thể được gọi là nghiệm pháp Fajersztajn hoặc nghiệm pháp nâng “chân khỏe”.
- Kiểm tra phản xạ: Phản xạ gân ở chân bị ảnh hưởng được kiểm tra bằng cách gõ vào gân ở chân và/hoặc bàn chân bằng búa phản xạ. Việc thiếu phản xạ giúp bác sĩ xác định tình trạng liên quan đến rễ thần kinh cụ thể và xác định chính xác mức độ thoát vị có thể xảy ra. Những xét nghiệm này yêu cầu một chuyên gia về cột sống có trình độ cao để giải thích và đưa ra chẩn đoán chính xác.
3. Xét nghiệm chẩn đoán nâng cao
Đối với những người bị mất phản xạ gân sâu hoặc yếu chi đáng kể, các xét nghiệm thần kinh nâng cao thường được thực hiện.
Đôi khi, các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm được sử dụng để đo mức độ các dấu hiệu viêm và miễn dịch, bao gồm tốc độ lắng của hồng cầu (ESR) và protein phản ứng C (CRP), khi có lo ngại rằng tình trạng viêm mãn tính hoặc nhiễm trùng là nguyên nhân gây đau.
Khi nào nên thực hiện đánh giá chuẩn đoán hình ảnh ?
Có thể nên thực hiên xét nghiệm chuẩn đoán hình nếu không có cải thiện về các triệu chứng sau 2 đến 3 tháng điều trị không phẫu thuật. Tuy nhiên, các xét nghiệm này có thể được khuyến nghị sớm hơn nếu có những lo ngại khác, chẳng hạn như các triệu chứng xảy ra sau chấn thương hoặc sang chấn cấp tính hoặc nếu có các triệu chứng của hội chứng chùm đuôi ngựa hoặc các vấn đề thần kinh khác.
Các xét nghiệm hình ảnh có thể được thực hiện sớm hơn để loại trừ các nguyên nhân gây đau thay thế, chẳng hạn như gãy xương hoặc nhiễm trùng. Các xét nghiệm hình ảnh luôn luôn được thực hiện trước khi phẫu thuật thoát vị đĩa đệm.
1. Chụp cộng hưởng từ (MRI)
MRI là xét nghiệm hình ảnh tiêu chuẩn vàng để xác nhận thoát vị đĩa đệm thắt lưng vì nó cung cấp đánh giá chính xác nhất về vị trí thoát vị và rễ thần kinh bị ảnh hưởng. MRI cũng là xét nghiệm được ưu tiên để lập kế hoạch phẫu thuật.
2. Chụp X-quang
Chụp X-quang chỉ hiển thị xương và không chụp được mô mềm, chẳng hạn như đĩa đệm. Tuy nhiên, có thể cần chụp X-quang để kiểm tra các vấn đề liên quan đến xương cột sống, chẳng hạn như gãy đốt sống hoặc trượt đốt sống.
3. Chụp CT có tủy đồ
Chụp cắt lớp vi tính (CT) có tủy đồ được thực hiện trên những bệnh nhân không thể chụp MRI. Chụp tủy đồ CT hữu ích trong việc đánh giá các mô mềm như đĩa đệm, rễ thần kinh và tủy sống hoặc chùm đuôi ngựa.
