Đau thần kinh tọa được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng của bệnh nhân, tiền sử bệnh và khám sức khỏe. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh y tế và chẹn dây thần kinh chẩn đoán có thể phù hợp trong một số trường hợp.
Mục lục:
Những điều bạn cần biết về Đau thần kinh tọa
Các triệu chứng của Đau thần kinh tọa
Nguyên nhân gây Đau thần kinh tọa
Chẩn đoán nguyên nhân gây Đau thần kinh tọa
Chỉ định phẫu thuật trong điều trị Đau thần kinh tọa
Chuấn đoán Đau thần kinh tọa: khám sức khỏe và tiền sử bệnh
Mục tiêu của việc khám sức khỏe và xem xét tiền sử bệnh là để phân loại đau của bệnh nhân. Đau thần kinh tọa thường đi theo các vùng da – được chi phối bởi dây thần kinh tọa. Cơn đau cũng có thể bao gồm các mô sâu hơn được gọi là vùng đau thần kinh (dynatomes). Người ta tin rằng cơn đau từ tất cả các rễ thần kinh tạo nên dây thần kinh tọa thường có sự phân bố theo vùng đau thần kinh, ngoại trừ cơn đau do dây thần kinh S1, hay đau thần kinh tọa cổ điển.
Khám sức khỏe
Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ có thể kiểm tra:
- Đau khu trú ở thắt lưng, mông, đùi và cẳng chân
- Phản ứng với các cử động chân làm căng dây thần kinh (duỗi thẳng chân)
- Phản ứng với các kích thích nhất định, chẳng hạn như ấn nhẹ vào ngón chân hoặc vùng bắp chân
Bác sĩ cũng có thể thực hiện một số xét nghiệm lâm sàng để kiểm tra cơn đau thần kinh tọa.
Các xét nghiệm lâm sàng cho đau thần kinh tọa
Một vài ví dụ về các xét nghiệm lâm sàng cho đau thần kinh tọa bao gồm:
- Nghiệm pháp nâng chân thẳng (SLR). Nghiệm pháp này bao gồm việc bệnh nhân nằm ngửa và nâng từng chân một, chân còn lại duỗi thẳng hoặc gập ở đầu gối. Cơn đau xuất hiện khi nâng chân bị ảnh hưởng thường cho thấy có đau thần kinh tọa.
- Nghiệm pháp cúi người (Slump test). Nghiệm pháp này bao gồm việc bệnh nhân ngồi thẳng lưng, hai tay đặt sau lưng. Bệnh nhân cúi người về phía trước ở khớp háng. Cổ gập xuống, cằm chạm ngực và một đầu gối duỗi thẳng đến mức có thể. Nếu xuất hiện đau ở tư thế này, có thể có đau thần kinh tọa.
Tuy nhiên, các xét nghiệm này có thể chỉ dương tính khi dây thần kinh tọa bị chèn ép cơ học ở bất kỳ điểm nào dọc theo đường đi của nó, chẳng hạn như do thoát vị đĩa đệm. Các nguyên nhân khác gây đau thần kinh tọa như viêm hoặc kích ứng hóa học dây thần kinh có thể không gây đau trong các xét nghiệm này.
Tiền sử bệnh
Tiền sử bệnh có thể bao gồm việc bác sĩ xem xét các yếu tố sau:
- Sự khởi phát của cơn đau và các triệu chứng khác
- Phân loại, tính chất và thời gian kéo dài của cơn đau
- Chấn thương ở vùng lưng hoặc hông
- Sự xuất hiện của co thắt cơ hoặc chuột rút ở vùng chậu
- Giảm sức mạnh ở chân
Nếu nghi ngờ có đau thần kinh tọa, một số bác sĩ có thể chỉ định chụp chiếu hình ảnh y tế hoặc xét nghiệm chẹn dây thần kinh chẩn đoán. Các xét nghiệm này được sử dụng để xác nhận nguyên nhân gây ra đau thần kinh tọa. Chụp chiếu hình ảnh y tế hoặc tiêm chẩn đoán cũng giúp lên kế hoạch phẫu thuật hoặc các phương pháp điều trị xâm lấn khác.
Các xét nghiệm chuẩn đoán hình ảnh
Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh y tế được sử dụng để chẩn đoán nguyên nhân gây đau thần kinh tọa bao gồm:
- Chụp cộng hưởng từ (MRI). Chụp MRI cho phép bác sĩ quan sát dây thần kinh tọa, các mô mềm xung quanh và bao khớp liên mấu. Các khối u, viêm khớp liên mấu và thoát vị đĩa đệm ảnh hưởng đến rễ thần kinh cũng có thể được nhìn thấy trên phim chụp MRI.
- Chụp đĩa đệm. Xét nghiệm chụp đĩa đệm có thể hữu ích trong việc xác định các bất thường ở đĩa đệm gian đốt sống. Thuốc cản quang được tiêm vào các mô có thể cho phép nhìn thấy các bất thường ở đĩa đệm, chẳng hạn như phình hoặc thoát vị, trên phim chụp chẩn đoán hình ảnh (chẳng hạn như chụp cắt lớp vi tính).
Chụp đĩa đệm cũng có thể hữu ích trong việc xác định cơn đau thần kinh tọa do hóa chất gây ra.
Chuẩn đoán chính xác bằng phương pháp tiêm phong bế rễ thần kinh
Tiêm phong bế chon lọc dây thần kinh được coi là một phương pháp chính xác và hiệu quả trong việc chẩn đoán cơn đau thần kinh tọa.
- Một dung dịch gây tê được tiêm xung quanh (các) rễ thần kinh tọa để làm tê liệt cơn đau do dây thần kinh truyền đi.
- Việc tiêm được thực hiện dưới sự hướng dẫn của fluoroscopy (X-quang trực tiếp), siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT). Các kỹ thuật này cho phép bác sĩ hướng kim đến vị trí chính xác nơi cần đưa thuốc vào.
Nếu cảm thấy giảm triệu chứng đau, có thể xác nhận là đau thần kinh tọa. Giống như bất kỳ kỹ thuật tiêm nào, một rủi ro nhỏ về chảy máu, tổn thương dây thần kinh và tổn thương mô tủy sống có thể xảy ra với tiêm chẹn dây thần kinh chẩn đoán.
Sau khi nguyên nhân gây đau thần kinh tọa được chẩn đoán, một phác đồ điều trị có cấu trúc cho tình trạng cụ thể sẽ được xây dựng. Cả phương pháp điều trị không phẫu thuật và phẫu thuật đều được sử dụng để điều trị đau thần kinh tọa.
