Các triệu chứng của đau thần kinh tọa có thể dao động từ mức độ không thường xuyên và gây khó chịu đến mức độ nghiêm trọng và gây suy nhược cơ thể. Các triệu chứng đau thần kinh tọa phụ thuộc vào rễ thần kinh cột sống nào bị kích ứng và/hoặc chèn ép ở cột sống thắt lưng. Một hoặc nhiều rễ thần kinh có thể đồng thời bị ảnh hưởng cùng nhau. Trong khi xuất hiện một số triệu chứng đặc trưng đối với các từng rễ thần kinh cụ thể, thì các triệu chứng khác đưuọc ghi nhận phổ biến và xảy ra ở tất cả các loại đau thần kinh tọa.
Mục lục:
Những điều bạn cần biết về Đau thần kinh tọa
Các triệu chứng của Đau thần kinh tọa
Nguyên nhân gây Đau thần kinh tọa
Chẩn đoán nguyên nhân gây Đau thần kinh tọa
Chỉ định phẫu thuật trong điều trị Đau thần kinh tọa
Các triệu chứng Đau thần kinh tọa thường gặp
Thông thường, đau thần kinh tọa chỉ ảnh hưởng đến một chân tại một thời điểm và các triệu chứng thường lan từ thắt lưng hoặc mông xuống đùi và cẳng chân. Cụ thế hơn, đau thần kinh tọa có thể gây đau ở phía trước, phía sau và/hoặc hai bên đùi và cẳng chân.
Một vài triệu chứng thường thấy ở đau thần kinh tọa bao gồm:
- Đau: có thể liên tục hoặc gián đoạn. Cơn đau thường được mô tả bao gồm – cảm giác nóng rát và/hoặc một cơn đau nhói, như điện giật. Cơn đau thường dữ dội hơn ở chân so với ở lưng. Đau chân thường xảy ra nhiều hơn ở vùng bắp chân dưới đầu gối so với các phần khác của chân.
- Thay đổi cảm giác: tê buốt, nóng ran và/hoặc cảm giác như kim châm có thể cảm thấy ở phía sau chân.
- Yếu chi: cảm thấy yếu ở chân và bàn chân. Cảm giác nặng nề ở chân bị ảnh hưởng có thể gây khó khăn khi nhấc chân lên khỏi sàn.
- Thay đổi tư thế có thể làm tăng hoặc giảm đau: một số tư thế có thể ảnh hưởng đến cơn đau thần kinh tọa:
- Đau thần kinh tọa có thể cảm thấy tồi tệ hơn khi ngồi, cố gắng đứng dậy, đứng lâu, cúi người về phía trước, vặn mình và/hoặc khi ho.
- Cơn đau có thể tăng lên hoặc giữ nguyên khi nằm, gây khó ngủ. Nằm ngửa với đầu gối hơi nâng cao và kê gối, hoặc nằm nghiêng với gối giữa hai chân, có thể giúp giảm đau trong những trường hợp như vậy.
- Cơn đau có thể giảm bớt khi đi bộ, chườm nóng lên vùng xương chậu sau hoặc tập các bài tập vùng chậu.
Có thể có các triệu chứng đau thần kinh tọa khác đặc trưng cho rễ thần kinh bị ảnh hưởng. Dây thần kinh tọa được hình thành do sự kết hợp của 5 rễ thần kinh: L4, L5, S1, S2 và S3.
Các triệu chứng Đau thần kinh tọa cho từng rễ thần kinh
Các triệu chứng đau thần kinh tọa thường xảy ra khi các rễ thần kinh L4, L5 và/hoặc S1 bị ảnh hưởng. Các triệu chứng đau thần kinh tọa phát sinh từ mỗi rễ thần kinh này được thảo luận dưới đây:
- Đau thần kinh tọa do rễ thần kinh L4 có thể gây ra:
- Đau ở hông, đùi và các vùng bên trong (giữa) của đầu gối và bắp chân.
- Mất cảm giác ở bắp chân trong.
- Yếu cơ đùi và cơ hông gây nên tình trạng khó khăn khi khép chân lại.
- Mất phản xạ gân ở đầu gối (giảm phản xạ gân bánh chè).
- Đau thần kinh tọa do rễ thần kinh L5 có thể gây ra:
- Đau ở mông và phần ngoài (bên) của đùi và cẳng chân.
- Mất cảm giác ở vùng da giữa và trên ngón chân cái và ngón chân thứ hai.
- Yếu cơ mông và cơ chân.
- Khó khăn khi di chuyển mắt cá chân và nhấc ngón chân cái lên trên.
- Đau thần kinh tọa do rễ thần kinh S1, còn gọi là đau thần kinh tọa cổ điển, có thể gây ra:
- Đau ở mông, phía sau bắp chân và bên ngoài bàn chân.
- Mất cảm giác ở mặt ngoài bàn chân, bao gồm ngón chân thứ ba, thứ tư và thứ năm.
- Khó khăn khi nhấc gót chân lên khỏi mặt đất hoặc đi bằng đầu ngón chân.
- Yếu cơ mông và cơ bàn chân.
- Mất phản xạ gân ở mắt cá chân (giảm phản xạ gân gót).
Đau thần kinh tọa thường xảy ra khi các rễ thần kinh bị kích ứng do tình trạng viêm nhiễm như thoát vị đĩa đệm hoặc co thắt cơ vùng chậu. Nếu dây thần kinh bị chèn ép, các triệu chứng thường nghiêm trọng, dẫn đến yếu rõ rệt và mất chức năng vận động ở chân.
Phân loại Đau thần kinh tọa
Tùy thuộc vào thời gian kéo dài của các triệu chứng và việc một hay cả hai chân bị ảnh hưởng, đau thần kinh tọa có thể có các loại khác nhau:
- Đau thần kinh tọa cấp tính. Đau thần kinh tọa cấp tính là cơn đau dây thần kinh tọa mới khởi phát, kéo dài từ 4 đến 8 tuần. Cơn đau có thể tự kiểm soát và thường không cần điều trị y tế.
- Đau thần kinh tọa mạn tính. Đau thần kinh tọa mạn tính là cơn đau dây thần kinh tọa dai dẳng kéo dài hơn 8 tuần và thường không thuyên giảm khi tự kiểm soát. Tùy thuộc vào nguyên nhân, đau thần kinh tọa mạn tính có thể cần điều trị không phẫu thuật hoặc phẫu thuật.
- Đau thần kinh tọa luân phiên. Đau thần kinh tọa luân phiên là cơn đau dây thần kinh tọa ảnh hưởng đến cả hai chân một cách luân phiên. Loại đau thần kinh tọa này hiếm gặp và có thể do các vấn đề thoái hóa ở khớp cùng chậu gây ra.
- Đau thần kinh tọa hai bên. Đau thần kinh tọa hai bên xảy ra ở cả hai chân cùng một lúc. Loại đau thần kinh tọa này hiếm gặp và có thể xảy ra do những thay đổi thoái hóa ở đốt sống và/hoặc đĩa đệm ở nhiều mức cột sống, hoặc do các tình trạng nghiêm trọng như hội chứng đuôi ngựa.
Trong dân gian, thuật ngữ “đau thần kinh tọa lệch bên” có thể được sử dụng để mô tả cơn đau thần kinh tọa xảy ra khi ngồi trên ví (hoặc bất kỳ vật gì trong túi sau quần).
Việc điều trị đau thần kinh tọa tập trung vào việc giải quyết nguyên nhân gây ra các triệu chứng. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác, kiểm tra khả năng có vấn đề y tế nghiêm trọng và để được điều trị hiệu quả.
